2. PLANLAMA
Ülke genelinde, ekonomik, sosyal ve çevresel kararların belirlenmesinden, en küçük kırsal veya kentsel yerleşmenin arazi kullanım ve gelişim kararlarının alınmasına kadar geçen süreçte, her ölçekte, doğal kaynakların korunarak kullanılması ve sürdürülebilir gelişmenin sağlanması, üretim ve gelişim dengesinin kurulması bununla beraber planlama ilke ve prensipleri doğrultusunda yaşanabilir kentsel mekanların tasarlanması için farklı disiplinlerin organizasyonunun sağlanması ve tüm bu süreçlerin sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlayan eylemler bütününe denir.
2.1. Mekansal Strateji Planları
Mekânsal Strateji Planı ekonomik, sosyal politikalar ve çevre politikaları ile stratejilerini mekânla ilişkilendirerek fiziki gelişmeyi ve sektörel kararları yönlendiren, ülke bütününde ve gerekli görülen bölgelerde hazırlanan, raporu ile bütün olan plandır. Bu niteliği ile mekânsal strateji planları; mekânsal gelişmeyi yönlendiren, soyut, grafik anlatım diline ve şematik gösterim tekniğine sahip, mekânsal gelişme stratejilerini içeren plandır.
2.2. Çevre Düzeni Planları
Varsa mekânsal strateji planlarının hedef ve strateji kararlarına uygun olarak orman, akarsu, göl ve tarım arazileri gibi temel coğrafi verilerin gösterildiği, kentsel ve kırsal yerleşim, gelişme alanları, sanayi, tarım, turizm, ulaşım, enerji gibi sektörlere ilişkin genel arazi kullanım kararlarını belirleyen, yerleşme ve sektörler arasında ilişkiler ile koruma-kullanma dengesini sağlayan 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde ölçeğine uygun gösterim kullanılarak bölge, havza veya il düzeyinde hazırlanabilen, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan plandır.
2.3. Nazım İmar Planları
Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hazırlanan ve arazi parçalarının; Mevcut ise çevre düzeni planının genel ilke, hedef ve kararlarına uygun olarak, arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli kentsel ve kırsal yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/5.000 ölçekte, büyükşehir belediyelerinde 1/5000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte, onaylı halihazır haritalar üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plandır.
2.4. Uygulama Planları
Nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/1.000 ölçekte onaylı halihazır haritalar üzerinde, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plandır.
2.5. Koruma Amaçlı İmar Planları
21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenen sit alanlarında, alanın etkileşim-geçiş sahasını da göz önünde bulundurarak, kültür ve tabiat varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması amacıyla arkeolojik, tarihi, doğal, mimarî, demografik, kültürel, sosyo-ekonomik, mülkiyet ve yapılaşma verilerini içeren alan araştırmasına dayalı olarak; hali hazır haritalar üzerine, koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet gösteren iş yerlerinin sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren, istihdam ve katma değer yaratan stratejileri, koruma esasları ve kullanma şartları ile yapılaşma sınırlamalarını, sağlıklaştırma, yenileme alan ve projelerini, uygulama etap ve programlarını, açık alan sistemini, yaya dolaşımı ve taşıt ulaşımını, alt yapı tesislerinin tasarım esasları, yoğunluklar ve parsel tasarımlarını, yerel sahiplilik, uygulamanın finansmanı ilkeleri uyarınca katılımcı alan yönetimi modellerini de içerecek şekilde hazırlanan, hedefler, araçlar, stratejiler ile plânlama kararları, tutumları, plân notları ve açıklama raporu ile bir bütün olan nazım ve uygulama imar plânlarının gerektirdiği ölçekteki plânlardır.
2.6. Sektörel Planlar (Turizm Planları, Sanayi Alanları Planları, Lojistik Strateji Planları)
Sektörel planlama ulaşım, sanayi, enerji vb. herhangi bir sektörün ülkesel kalkınma stratejileri doğrultusunda geleceğe yönelik olarak geliştirilmesini sağlayan planlama türüdür. Hiyerarşik düzende politikalardan bireysel projelere uzanan bir kapsamlı süreçtir. Sektörel planlama süreçlerinde gerçekleştirilen sektör analizleri ile ekonomi içerisindeki her bir sektörün girdi-çıktıları, üretim süreçleri, karşılaşılan sorunlar ve doğal kaynak kullanımları değerlendirilmektedir.
2.7. İklim Eylem Planları
İklim Değişikliği Eylem Planı, 3 Mayıs 2010 tarihli onayından sonra; Türkiye’nin temel amacının, ortak sorun olan iklim değişikliği için uluslararası bir bütünlüğün içinde olmak istemesi şekilde bir vizyon belirlenmiştir. Yani bu sorunun çözümünü asla tek bir bölge üzerinde olmayacağı ve alınan kararların küresel bazda uygulanması gerektiği vurgulanmıştır.
2.8. Ulaşım Planları
Ulaşım Ana Planı, ulaştırma altyapısına yapılacak yatırımların, düzenlemelerin ve işletme yaklaşımlarının belirlendiği uzun erimli planlardır. Son derece kapsamlı bir araştırma ve çalışmanın ürünü olarak hazırlanan Ulaşım Ana Planı kapsamında, özellikle konut-işyeri ve konut-okul yolculuklarına ilişkin anketler yapılarak kentte var olan yolculuk katsayısı ve yolculuk desenleri belirlendikten sonra, arazi kullanım planlarıyla ilişkilendirilerek ve çeşitli tahmin yöntemleri ile modeller kullanılarak geleceğe yönelik kestirimler yapılır.
2.9. Yenilenebilir Enerji Alanı Planları (HES-GES-RES)
Yenilenebilir enerji alanları rüzgâr, güneş ve su enerjisinden elektrik üreten küçük ve büyük çaplı santrallerin kurulumu, işletilmesi, bakımı ve onarımı ile ilgili çalışmaları üst ölçek planlar ile çevresel etkenleri de dikkate alarak hazırlanan planlardır. Plan yapım sürecinde bölge ekolojisi ve doğal eşikler plana doğrudan etki etmektedir.
2.10. Mevzii İmar Planları
Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının kullanıma açılması gereğinin ve sınırlarının ilgili idarece belirlenmesi halinde, ilgili yönetmeliğin plan yapım kurallarına uyulmak üzere yapımı mümkün olan, yürürlükteki her tür ve ölçekteki plan sınırları dışında, planla bütünleşmeyen konumdaki, sosyal ve teknik altyapı ihtiyacını kendi bünyesinde sağlayan, raporuyla bir bütün olan imar planıdır.
2.11. Plan Değişikliği Hizmetleri
Mevcut imar planının bütünlüğünü, ana plan kararlarını bozmadan, sosyal ve teknik altyapı dengesini koruyarak, teknik ve nesnel gerekçelere dayandırarak imar planında yapılan her türlü kısmi değişik “İmar Planı Değişikliği” olarak tanımlanır.